Sprawozdanie z konferencji „Żałoba dzieci i młodzieży” (15.04.2015)

15 kwietnia br, w Gdańskim Parku Naukowo-Technologicznym odbyła się konferencja szkoleniowa „Żałoba dzieci i młodzieży”, przygotowana w ramach programu „Tumbo Pomaga”, którego pomysłodawcą i realizatorem jest Fundacja Hospicyjna. W wydarzeniu wzięło udział około 120 psychologów i pedagogów szkolnych z pomorskich placówek oświatowych oraz poradni pedagogiczno-psychologicznych.

Uczestników konferencji przywitała Alicja Stolarczyk, Prezes Zarządu Fundacji Hospicyjnej, szczególnie dziękując za wsparcie władzom samorządowym i pomorskiemu Kuratorium Oświaty. – Inicjatywa Fundacji Hospicyjnej jest wspaniała – powiedziała Beata Wolak, przedstawicielka Kuratorium. – Każdemu z nas przyda się spotkanie ze specjalistami od żałoby, bo każdy z nas z tym tematem w swoim życiu się zetknął lub zetknie. Szczególnie jednak jest to ważne dla państwa, od których w życiu zawodowym oczekuje się pomocy. Warto wówczas wiedzieć, gdzie sami możecie jej szukać.

Spotkanie podzielone zostało na dwie sesje. Pierwszą – poświęconą procesowi żałoby – poprowadziła dr Maria Rogiewicz ze Szkoły Głównej Psychologii Społecznej, a prelegentkami, oprócz Niej, były: mgr Alicja Stolarczyk oraz dr Małgorzata Tartas z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.

Alicja Stolarczyk przedstawiła zebranym portal tumbopomaga.pl, zainaugurowany już w listopadzie 2014 r. W swoim wystąpieniu prelegentka szczególny nacisk położyła na możliwość oferowanych przez portal różnorakich form kontaktu, przede wszystkim w celu uzyskania pomocy, ale również ewentualnej modyfikacji strony lub uzupełnienia i rozszerzenia jej treści. Analizując poszczególne zakładki, podkreśliła adekwatność ich formy do odbiorców, możliwość pobrania zawartości stron w postaci pdf-ów oraz zwróciła uwagę na liczne aplikacje, uatrakcyjniające część adresowaną do dzieci i młodzieży. Jednym z założeń twórców tumbopomaga.pl było stworzenie forum wymiany poglądów na temat żałoby i jej wsparcia. W przyszłości planowane jest opracowanie dodatkowej zakładki, przeznaczonej dla psychologów i pedagogów szkolnych.

Dr Maria Rogiewicz swój wykład poświęciła procesowi żałoby, podkreślając na wstępie, że chociaż jest ona naturalnym elementem każdego życia, jeżeli przydarza się w okresie niepełnoletności, zaburza naturalną kolej rzeczy. – To jest wysiłek różny dla każdego człowieka. Może być malutki albo wszechogarniający. Wychodzenie z niej zawsze przebiega indywidualnie.

Prowadząca zaznaczyła, że z uwagi na odrębność procesu każdej żałoby powinna być zawsze rozpatrywana indywidualnie. Zwróciła też uwagę, że dotyczy ona nie tylko osoby, która zmarła, ale także utraty bliskich, którzy są w żałobie, oraz samego siebie, z czasu przed śmiercią. Swoje dalsze rozważania dr Rogiewicz podporządkowała kategoriom wiekowym od 0 do 18 rż., szczególnie uważnie przyglądając się nastolatkom, ponieważ w tym wieku zasadniczo chce się z rodzicem walczyć, a nie go opłakiwać. Żałoba, która przydarza się w okresie nastoletnim, jest więc szczególnie trudnym doświadczeniem, spadając na człowieka świadomego już nieodwracalności śmierci, a jednocześnie zupełnie nieprzygotowanego do podźwignięcia jej  konsekwencji.

Ważnym elementem wykładu dr Rogiewicz była też prezentacja listy emocji wyzwalanych przez stratę osoby bliskiej (m.in. zaprzeczenie, gniew, poczucie winy, idealizacja, lęk,...) oraz rodzajów wsparcia, jakie otoczenie może okazać żałobnikowi.

Kolejny wykład poprowadziła dr Małgorzata Tartas i poświęciła go zagadnieniu śmierci w wyniku nagłych zdarzeń. Przypomniała stanowiska badaczy z niedalekiej przeszłości, którzy zamierzali żałobę zmedykalizować i nadać jej status choroby. Tymczasem na przestrzeni życia wszyscy doświadczamy utraty, a tylko niektórzy z nas w jej efekcie chorują na depresję lub wykazują zachowania psychotyczne.    

Omawiając przypadek 8-letniego chłopca, któremu nagle umarła młodsza siostra, prelegentka zwróciła uwagę na rolę, jaką w procesie żałoby ma tworzenie teorii dotyczących śmierci. Są one naturalną skłonnością każdego przeżywającego utratę, jednak już silna wiara w ich prawdziwość stanowi zagrożenie psychozą. Dr Tartas podkreśliła, że wśród osób przeżywających żałobę dzieci są grupą bardziej narażoną na depresję i psychotyzację swoich zachowań, m.in. na skutek niedojrzałości aparatu poznawczego, a także niedostępności psychicznej dorosłych. Dziecku poza tym jest obiektywnie trudniej przekierować swoje uczucia i myśli z osoby, która odeszła, na kogoś innego. Na zakończenie prowadząca zwróciła uwagę na pułapki w psychoterapii osób po śmierci osób w wyniku nagłych zdarzeń, które oczekują utrzymania ich w stanie psychotycznym, w świadomości, że nic się nie stało.

Wykłady sprowokowały słuchaczy do pytań. Poruszano w nich zarówno kwestie zaczerpnięte z informacji medialnych, jak i problemy z własnego środowiska, w tym również życia prywatnego.  

Po przerwie sesję poświęconą metodom wsparcia poprowadziła mgr Agnieszka Paczkowska, psycholog z gdańskiego Hospicjum im. ks. E. Dutkiewicza SAC, także koordynatorka programu „Tumbo Pomaga”. Otworzyły ją trzy krótkie filmy, zrealizowane przez TVP Gdańsk, a opowiadające historie rodzin doświadczonych stratą bliskich osób. Wszyscy ich bohaterowie są podopiecznymi gdańskiego Hospicjum oraz Fundacji Hospicyjnej.

Pierwszy wykład poprowadziła moderatorka tej części konferencji, mgr Agnieszka Paczkowska, i zajęła się w nim problematyką żałoby w szkole. Na początku raz jeszcze nawiązała do portalu tumbopomaga.pl, dokładnie analizując zakładkę adresowaną do nauczycieli. Prelegentka przypomniała główną tezę programu, w myśl której pomóc dziecku lub nastolatkowi w żałobie może każdy z nas.

Sposoby radzenia sobie z sytuacją kryzysową w szkole, jaką jest śmierć, są różne, w zależności od tego, kto odszedł. Prowadząca wykład omówiła zarówno przypadek śmierci pracownika szkoły, ucznia jak i członka jego rodziny, dokładnie akcentując różnice w podejściu do każdej z nich. Zwróciła uwagę na konieczność szybkiej identyfikacji osób silnie utożsamiających się z osobą, która odeszła, i otoczenie ich szczególną opieką.  

Ostatnią prelegentką konferencji była mgr Agata Kowalska. W swoim wystąpieniu przedstawiła osobiste, poruszające wspomnienie, związane z samobójczą śmiercią kolegi, a jednocześnie nauczyciela ze szkoły, w której pracowała jako psycholog, oraz sposoby poradzenia sobie z tą sytuacją przez szkolną społeczność.  

Konferencja „Żałoba dzieci i młodzieży” zainicjowała cykl dwudniowych warsztatów, zaplanowanych w siedmiu terminach, począwszy od 22 kwietnia do 15 czerwca. Organizatorzy mają nadzieję, że jest ona pierwszym z wielu podobnych przedsięwzięć, które odbędą się we wszystkich większych miastach Polski.

Free Joomla templates by Ltheme